پرآزاری جدایه‌های Blumeria graminis f. sp. tritici در استانهای مازندران و گلستان

سفیدک پودری گندم (Blumeria graminis f. sp. tritici) در استانهای مازندران و گلستان یک بیماری مهم محسوب می شود و سالانه خسارت زیادی به محصول گندم وارد می کند. به منظور کنترل این بیماری از طریق استفاده از ارقام مقاوم ضروری است ابتدا پر آزاری جدایه‌های بیمارگر مشخص گردد. نمونه‌های بیماری از مزارع مختلف گندم دو استان در سال 1383 جمع آوری و پرآزاری یا ناپرآزاری بیمارگر با استفاده از 15 رقم و لاین افتراقی گندم حامل ژنهای مقاومت علیه سفیدک پودری تعیین شد. جدایه‌های جمع‌آوری شده ابتدا تک جوش گردیدند سپس روی برگهای اولیه گیاهچه‌های 10- 8 روزه رقم‌های افتراقی مایه زنی شدند. عکس العمل گیاهچه ها با مقیاس متداول ( 0 الی 9 ) ارزیابی شد و فراوانی پرآزاری روی ژنهای مقاومت و پاتوتیپهای موجود در جمعیت بیمارگر تعیین شد. در نتیجه این پژوهش تعداد 8 پاتوتیپ یا ترکیب ژنوتبپی مختلف با سیستم بین‌المللی نامگذاری پاتوتیپهای قارچی شناسایی شدند. در بین پاتوتیپهای شناسایی شده پاتوتیپ 7.7.7.2.5 با پرآزاری روی 12 ژن و ترکیب ژنی و پاتوتیپ 1.1.6.0.0 با پرآزاری روی 4 ژن مقاومت بترتیب بیشترین و کمترین پرآزاری را داشته‌اند. در نتیجه این تحقیق مشخص شد کلیه جدایه‌ها روی لاین حامل ژن مقاوم Pm1 پرآزاری داشتند و هیچ یک از جدایه ها روی رقم حامل ژنهای مقاوم Pm2+4b+8 پرآزاری نداشتند. بر روی ژنهای مقاوم Pm3a, Pm3b, Pm4a, Pm8, Pm3c, Pm5 و Pm6 پرآزاری با فراوانی بالا وجود داشت. بر روی ژنهای مقاوم Pm2, Pm3d و Pm1+2+9 فراوانی پرآزاری متوسط و بر روی ژنهای مقاوم Pm7, Pm17 و Pm2+6 فراوانی پرآزاری پایین بود. اغلب جدایه‌های مورد آزمایش (بیش از 88%) روی هشت ژن مقاوم پرآزار بوده‌اند. به نظر می رسد جمعیت Blumeria graminis f. sp. tritici در استانهای مازندران و گلستان از پاتوتیپهای با پرآزاری بالا و ترکیب پیچیده تشکیل شده باشد بنابراین لازم است این موضوع در بکارگیری ژنهای مقاوم علیه ترکیبات نژادی این قارچ مورد توجه قرار گیرد.