اسفناج (Spinacia oleracea L.) گیاهی یکساله متعلق به خانواده Chenopodiaceae است که سابقه کشت آن در ایران به دو هزار سال میرسد. تودههای متنوعی از این گیاه در کشور یافت میشود، ولی تاکنون تحقیقی برای شناسایی و ارزیابی این تودهها صورت نگرفتهاست. به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی تودههای بومی اسفناج ایرانی، 29 توده از نقاط مختلف کشور جمعآوری و صفات کمّی و کیفی آنها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد تودههای اسفناج مورد بررسی از نظر اغلب صفات ارزیابی شده در سطوح 5 و 1 درصد با یکدیگر اختلاف معنیداری دارند. از جمله نتایج بدست آمده تولید دامنه متفاوتی از نظر تعداد برگ پیش از گلدهی میباشد، بطوریکه در تودههای مورد بررسی بین 12-23 برگ پیش از گلدهی تشکیل شد. همچنین از نظر زمان گلدهی تودهها به گروههای زود گل، میان گل و دیر گل طبقه بندی شدند. نتایج نشان داد این تودهها از 135 تا 180 روز پس از کاشت وارد فاز گلدهی شدند. در بین تودهها جنسیت ماده 33/68-39 درصد مشاهده شد. عملکرد تودههای مورد مطالعه بین 8/715 تا 3/2707 گرم وزن تر در متر مربع بود. براساس تجزیه خوشهای، تودهها در 4 گروه قرار گرفته و هر کدام به ترتیب دارای 7، 9، 7 و 6 توده بومی بودند. بررسی سطح پلوئیدی تودههای بومی نشان داد که تمامی تودههای مورد بررسی دیپلوئید (2n=2x=12) میباشند. نتایج این تحقیق نشان داد تودههای بومی اسفناج ایرانی از نظر صفات مورد مطالعه از تنوع بالایی برخوردارند و منابع ژنتیکی مناسبی برای انجام امور اصلاحی میباشند.
)