نقش سازه های ترویجی تاثیر گذار در جلب مشارکت نی داران در احیای نی زارهای دریاچه هامون

علیرغم اهمیت بسیار زیاد و اثر مستقیم و غیر مستقیم منابع طبیعی در توسعه محیطی و اقتصادی- اجتماعی کشورها روند تخریب این منابع به دلیل رشد سریع جمعیت، بهره برداری بی رویه، و ضعف حفاظت از محیط زیست، ضعف اطلاعات و آگاهی مردم نسبت به این منابع، ضعف ترویج و آموزش باعث انهدام بیش از حد این منابع شده است. از جمله مناطقی که در نتیجه دخالتهای بی جا و بدون مطالعه دچار تخریب گردیده پوشش گیاهی دریاچه هامون واقع در سیستان می باشد که به دلیل وسعت زیاد عرصه نی زار و محدود بودن امکانات، احیای نی زار میسر نیست، مگر با بهره گیری از توان مردم محلی که علاقمند به بازگرداندن حیات دوباره به دریاچه هامون هستند. از موثرترین عاملهایی که می تواند روستاییان را به مشارکت در چنین طرحهایی جلب کند، سازه های ترویجی می باشد. تحقیق حاضر با هدف شناخت جایگاه و نقش 14 سازه ترویجی و شش سازه فردی و محیطی در مشارکت نی داران انجام شده است. منطقه مورد مطالعه، سیستان واقع در استان سیستان و بلوچستان می باشد. جامعه آماری، در این تحقیق 1599 نفر نی دارانی است که در حاشیه دریاچه هامون سکونت داشته و در فعالیتهای احیای نی زار شرکت نموده اند. نمونه مورد مطالعه شامل 170 نفر از نی داران مزبور است که با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. این تحقیق از نوع همبستگی یا همخوانی بوده و به روش پیمایشی با استفاده از پرسشنامه، مشاهده و مصاحبه انجام گردیده است. تجزیه و تحلیل داده ها به وسیله نرم افزار SPSS.Win انجام گرفت. نتایج حاصل از همبستگی متغیرها ارتباط مثبت و معنی داری بین مشارکت در احیای نی زارها با سازه هایی چون نشریات و مجلات ترویجی دریافتی، بازدید نی داران از قطعات شاهد و ترویجی، تعداد واحد دامی، تعداد دفعات ملاقات نی داران با رهبران محلی و تعداد جمعیت روستای محل سکونت در سطح 5% و با میزان مشارکت در کلاسهای ترویجی، تعداد فیلمهای ویدیویی تماشا شده در مورد نی زار، سابقه شرکت در فعالیتهای داوطلبانه و سابقه شرکت در جشن نی در سطح 1% نشان داد. تجزیه و تحلیل رگرسیون چند متغیری با روش گام به گام نشان داد که 22 درصد از تغییرات متغیر وابسته را چهار متغیر شرکت در کلاسهای آموزشی- ترویجی، تعداد تماشای فیلمهای ویدیویی درباره احیای نی زار، بازدید از مناطق احیا شده و ملاقات نی داران با رهبران محلی تبیین می کند. همچنین از مقایسه بین میانگین رتبه ای مشارکت نی داران با شغل اصلی آنها، نظرات آنها درباره نحوه مالکیت نی زارها و عضویت یا عدم عضویت نی داران در گروههای سازندگی تفاوت معنی داری دیده نشد.