اثرخشکی کوتاه مدت بر توزیع مواد پرورده وتقسیم شیمیایی آنها در گندم در مرحله پرشدن دانه

نویسنده

چکیده

انتقال مواد فتوسنتزی از منبع به مخزن عمدتاً بوسیله قدرت منبع و قدرت مخزن کنترل می شود. لذا تنش خشکی میتواند با تأثیر بر هر یک از این دو جزء بر انتقال مواد اثر بگذارد. مجموعه ای از آزمایشها که در آنها شدتهای مختلف تنش آبی،روش های مختلف نشاندار کردن و زمانهای مختلف انتقال مواد فتوسنتزی در نظر گرفته شد،در قالب طرحهای کاملاً تصادفی در شرایط گلخانه ای و اتاقک رشد اجرا شد. تنش خشکی یا به طور طبیعی و با قطع آبیاری(آزمایشهای گلدانی) ویا از طریق کاهش پتانسیل اسمزی محیط کشت (آزمایش کشت خوشه) اعمال شد. از کربن رادیو اکتیو(14C)برای ردیابی انتقال مواد فتوسنتزی و تبدیل آنها به نشاسته استفاده شد. درجه ای از خشکی کوتاه مدت که باعث پژمردگی معمولی برگ شد فتوسنتز را به طور معنی داری کاهش داد ولی تأثیر محسوسی روی توزیع مواد پرورده در گیاه نداشت . ورود مواد پرورده به دانه و تبدیل آنها به نشاسته هیچکدام تحت تأثیر این تیمار خشکی قرار نگرفتند. بهرحال ترکیب مواد پرورده نشان دار در برگ به نفع مواد محلول در اتانول تغییر یافت . ورود مواد به مخزن و تبدیل آن به نشاسته حتی وقتی مدت این نوع تیمار تنش به حدود 24 یا 40 ساعت افزایش یافت تحت تأثیر واقع نشد. بهرحال درجه ای از خشکی که باعث پژمردگی شدید (غیرقابل برگشت) برگ شد،انتقال مواد را به مخزن به طور معنی داری کاهش داد،اگر چه این کاهش به کاهش در فعالیت مخزن نسبت داده نشد. افزودن PEG با غلظت های پایین به محیط کشت خوشه ورود ساکاروز نشان دار را به مخزن به شدت کاهش داد،به هر حال این کاهش نیز غیرقابل انتساب به فعالیت مخزن بود. دلیل عدم واکنش مخزن به این تنشهای شدید کم آبی در رابطه با متدهای آزمایشی به کار رفته در متن توضیح داده شده است . نتایج این آزمایش نشان میدهد که فرایندهای انتقال مواد به دانه وتبدیل آنها به نشاسته به تنشهای خشکی کوتاه مدت تا حدودی مقاوم بوده در حالیکه ساخت مواد(فتوسنتز)به شدت تحت تأثیر این نوع خشکی قرار می گیرد که این وضعیت ،منجر به غالبیت "محدودیت منبع" می گردد.

کلیدواژه‌ها