به منظور شناخت مبانی مرفولوژیکی – فیزیولوژیکی اختلاف عملکرد و تعیین مهم ترین صفات موثر بر عملکرد در هیبریدهای ذرت دانه ای ، آزمایشی در سال 1374 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان واقع در لورک نجف آباد اجرا گردید. سیزده هیبرید ذرت دانه ای در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. تنوع ژنوتیپی زیادی برای صفات مختلف در هیبریدهای مورد مطالعه مشاهده شد. عملکرد دانه با ارتفاع و سطح برگ بوته ، تجمع ماده خشک ، طول دوره رشد، دوره قبل از کاکل دهی ، دوره پرشدن دانه ، سرعت پرشدن دانه ، تعداد و وزن دانه همبستگی مثبت و بسیار معنی داری داشت .افزایش متوسط سرعت رشد و سرعت پر شدن از طریق افزایش اجزای عملکرد یعنی تعداد و وزن دانه ، باعث افزایش عملکرد دانه شد. همبستگی شاخص برداشت با عملکرد دانه منفی ذو بسیار معنیدار بود. تجزیه رگرسیون مرحله ای و تجزیه علیت نشان داد که حداکثر اختلاف در عملکرد دانه بین هیبریدها را می توان به متوسط سرعت پر شدن دانه نسبت داد. همچنین بر اساس نتایج حاصل از تجزیه علیت در بین اجزای عملکرد ، تعداد دانه در بلال بالاترین اثر مستقیم را بر عملکرد دانه داشت و مهم ترین جز عملکرد دانه بود. وزن دانه تحت تاثیر دوره و سرعت پر شدن دانه و تعداد دانه در بلال واقع شد. با این حال ، سرعت پر شدن دانه مهم ترین عامل مؤثر بر وزن سرعت پر شدن دانه و تعداد دانه در بلال واقع شد. با این حال ، سرعت پر شدن دانه مهم ترین عامل مؤثر بر وزن دانه بود. در مجموع به نظر می رسد که متوسط سرعت پر شدن دانه به دلیل ارتباط با کلیه عوامل موثر در عملکرد و اثر تعیین کننده ای که بر عملکرد دانه دارد، معیاری مناسب جهت بررسی توان تولید در ژنوتیپ های ذرت دانه ای است و در برنامه های به نژادی برای بهبود عملکرد دانه باید مورد توجه قرار گیرد.
)