تعداد 20 رقم نخود زراعی مشتمل بر دو رقم اصلاح شده داخلی (کاکاوپیروز) و 18 رقم دریافتی از ایکاردا‘ در دو سطح متفاوت رطوبت‘ در ایستگاه تحقیقات کشاورزی شهرستان میاندوآب با متوسط بارندگی سالیانه حدود 220 میلی متر ‘ مورد بررسی قرار گرفتند. آزمایش به صورت طرح کرتهای خرد شده درقالب بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار انجام گرفت. فاکتور آبیاری درکرتهای اصلی (یک بارآبیاری قبل ا زگلدهی و دوبار آبیاری قبل ازگلدهی و زمان نیام دهی) و ارقام نخود درکرتهای فرعی قرار گرفتند. کاشت در تاریخ 29 اسفند ماه 1373 به صورت کپه ای روی پشته درکرتهایی با ابعاد 2*2 متشکل از 5 ردیف 2 متری صورت گرفت. اثر سطوح آبیاری واختلاف ژنتیکی بین ارقام برای 13 صفت زراعی بررسی شدوهمچنین ضرائب همبستگی بین صفات محاسبه وتجزیه آنها از طریق روش علیت انجام گردید. آبیاری تکمیلی‘ اکثرصفات را به طور مثبت تحت تأثیر قرار داد‘ لیکن اثرآن بر عملکرد دانه‘ارتفاع بوته و تعداد شاخه های ثانویه بیشتر بود. آبیاری تکمیلی موجب افزایش عملکرددانه‘ در حدود 600 کیلوگرم درهکتار گردیدکه رقمی قابل توجه محسوب می شود. ارقام نخود برای تعداد روزهای تا گلدهی و تا تعداد روزهای رسیدن با فاکتور آبیاری اثر متقابل معنی داری نشان دادند . ارقام مورد بررسی از لحاظ بیشتر صفات اختلاف معنی داری باهم داشتند. درکل‘ ارقام ICC-90033,JOC-90034JCCV-89204,JCC-90024 و ICC-90016 به ترتیب با تولید 63/3456‘31/3165‘42/3121‘31/3065 و 9/2994 کیلوگرم درهکتار از لحاظ عملکرد دانه جزو ارقام برتر بودند. همبستگی سایر صفات با عملکرد مثبت و معنی دار بود. تجزیه همبستگی ها نشان داد که وزن 100 دانه‘ تعدادنیام در بوته وتعداد دانه در نیام‘ که از اجزای اساسی عملکرد دانه به شمار می روند. اثر مستقیم زیادی بر این صفت داشتند. تعداد شاخه های اولیه به طور مثبت بر عملکرد کاه د ربوته اثر داشت و صفات ارتفاع بوته در جهت منفی ومدت زمان تا رسیدن در جهت مثبت ‘ تعداد نیام در بوته را تحت تأثیر قرار دادند.
)