تشکیل کالوس و تولید موسیلاژ در قطعات جدا کشت برگ و ریشه چهار گونه بارهنگ

چهار گونه بارهنگ (plantago) که در فلات ایران بهتر ا ز بقیه نقاط زمین می رویند. ا زمنابع مهم تولید طبیعی موسیلاژ جهان شناخته شده اند. قطعات برگ و ریشه این چهارگونه یعنی : بارهنگ تخم مرغی (P.ovata) . بارهنگ بزرگ (P.major) بارهنگ ککی (P.psyllium) و بارهنگ نیزه ای (P. lanceolata) در پنج محیط کشت پایه MSH,MSV.B5,NT,MS با غلظتهای هورمونی متفاوت کشت گردیدند. و شرایط مناسب برای تشکیل کالوس مشخص شدند. بارهنگ ککی ‘ بیش از گونه ها ی دیگر توانایی تشکیل کالوس ازخود نشان داد وگونه های دیگر به ترتیب زیر در گروههای بعدی قرار گرفتند: تخم مرغی‘ نیزه ای و بزرگ‘ محاسبه میانگین اثر متقابل گونه و محیط کشت تولید کالوس وگروه بندی آنها نشان دادکه مناسبترین محیط برای کشت برگ و ریشه ‘ و به ترتیب اندازه کالوس از بزرگ به کوچک‘ NT-1 برای بارهنگ ککی (97/5 میلی متر) NT-1 برای بارهنگ تخم مرغی (91/4 میلی متر) ‘ MSH برای بارهنگ نیزه ای (17/4 میلی متر) و B5-2 (83/2 میلی متر) برای بارهنگ بزرگ است واز این نظر قطعات جدا کشت برگ و ریشه تفاوت معنی داری با یکدیگر ندارند. با اندازه گیری مقدار موسیلاژ درکالوسهای حاصل از تیمارهای مختلف مشاهده گردید که مناسب ترین محیط بریا کالوسهای حاصل از برگ وریشه ‘ وبه ترتیب میانگین مقدار موسیلاژ از بالا به پایین ‘MSH-3 برای بارهنگ بزرگ (5/20 درصد )‘ NT-3 برای بارهنگ نیزه ای (54/12 درصد) است. از این نظر‘ قطعات جداکشت برگ و ریشه بارهنگ تخم مرغی‘ بیشتر از بذر آن است. درحالیکه در بارهنگ بزرگ با کشت قطعات برگ وریشه ‘ تولید موسیلاژ با شدت بیشتری انجام می گیردوبه 3 برابر مقدار آن دربذر‘ بالغ می شود. این تولید درکالوس حاصل از برگ وریشه ‘ تولید موسیلاژ با شدت بیشتری انجام می گیرد و به 3 برابر مقدار آن در بذر ‘ بالغ می شود. این تولید درکالوس حاصل از برگ وریشه بارهنگ ککی شدت بیشتری نیز داشته تا3/7 برابر حداکثر مقدار آن در بذر افزایش حاصل می نماید. تولیدموسیلاژ درکالوسهای حاصل ازکشت قطعات برگ وریشه بارهنگ نیزه ای نسبت به گونه های دیگر شدت کمتری دارد. بنابراین ‘ توانایی تولدی موسیلاژ درکالوس بالابوده و از کشت در شیشه نیز می توان برای تولید موسیلاژ استفاده نمود. بعلاوه بارهنگ ککی که باکشت درمزرعه محصول بذر کمتری دارد درصد موسیلاژ پائین تری تولید می کند. با کشت در شیشه تولید بیشتری ازخود نشان می دهد و به گونه های بارهنگ تخم مرغی و بارهنگ بزرگ نزدیکتر می شود.