انتخاب غیرمستقیم ذرت(Zea mays L.) با استفاده از شاخصهای انتخاب به منظور افزایش عملکرد دانه

عملکرد صفتی کمی و پلی‌ژنیک می‌باشد و از روش انتخاب مستقیم پیشرفت چندانی روی آن حاصل نمی‌شود لذا ناگزیر به انتخاب غیرمستقیم خواهیم بود که یکی از روش‌های مؤثر انتخاب غیرمستقیم استفاده از شاخص‌های انتخاب می‌باشد.بر این اساس در سال زراعی 79-1378 تحقیقی روی 13 هیبرید ذرت در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز واقع در کوشکک و باجگاه انجام گرفت. نمونه برداری در مراحل طویل شدن ساقه، مرحله ظهور کامل گل‌تاجی، مرحله شیری‌شدن دانه، مرحله خمیری سخت و مرحله رسیدن فیزیولوژیک انجام شد و نهایتاً 35 صفت اندازه گیری و مورد محاسبه قرار گرفت. تجزیه واریانس و کواریانس روی داده ها انجام گردید و نهایتاً پس از ارزیابی های اولیه و انجام تجزیه علیت، 12 صفت شامل عملکرد دانه(تن در هکتار)، سرعت رشد گیاه زراعی در مرحله چهارم نمونه برداری(خمیری سخت)(CGR4 )، طول بلال (EL)، میزان جذب و تحلیل خالص در مراحل دوم و سوم نمونه برداری( به ترتیب مراحل ظهور کامل گل‌تاجی و شیری‌شدن دانه) (NAR2 و NAR3 )، شاخص سطح برگ در مراحل دوم و چهارم نمونه برداری(به ترتیب مراحل ظهور کامل گل‌تاجی و خمیری سخت)
(LAI2 ، LAI4 )، تعداد ردیف در بلال(NRPE)، طول میانگره در مرحله سوم نمونه‌برداری(مرحله شیری‌شدن دانه)(IL3)، تعداد گره در مرحله سوم نمونه‌برداری(مرحله شیری‌شدن دانه) (NN3)، ارتفاع گیاه در مرحله سوم نمونه‌برداری(مرحله شیری‌شدن دانه) (PH3) و وزن بلال با پوشش در مرحله آخر نمونه‌برداری(مرحله رسیدگی فیزیولوژیک)(EWC5) جهت تشکیل شاخصهای انتخاب مورد گزینش قرار گرفتند. اولین شاخص از روش رابینسون تشکیل گردید که برترین شاخص انتخاب نوع اول شامل صفات عملکرد دانه، NAR2 ، LAI2 ، تعداد ردیف در بلال و تعداد گره در مرحله سوم بود. شاخص پیشرفت ژنتیکی (سود ژنتیکی) شاخص نوع دوم بود. برترین شاخص انتخاب نوع دوم شامل صفات LAI4 و تعداد گره در مرحله سوم نمونه‌برداری بود. در هر دو نوع شاخص انتخاب، شاخصهای فیزیولوژیک شامل میزان جذب و تحلیل خالص، سرعت رشد گیاه زراعی و سرعت رشد نسبی گیاه زراعی از جمله صفات بسیار مهم تشکیل دهنده شاخصهای برتر بودند.