به منظور شناسایی منابع مقاومت به استرس‌های زنده و غیر زنده در بین ارقام و گونه‌های وحشی و والدی گیاهان زراعی و نیز استفاده از تنوع ژنتیکی موجود در این گونه‌ها در مطالعه حاضر تعداد 31 ژنوتیپ مصنوعی گندم هگزاپلویید به همراه 9 شاهد از نظر برخی صفات مرفولوژیک مرتبط با مقاومت به خشکی در دو آزمایش جداگانه در حالت تنش و بدون تنش خشکی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار بررسی شدند. نتایج تجزیة واریانس صفات نشان داد که ارقام اختلاف معنی‌داری را برای اکثر صفات دارند و از نظر این صفات دارای تنوع بالایی می‌باشند. تنش باعث کاهش در صفات اندازه‌گیری شده گشته و بیشترین کاهش در صفت عملکرد دانه بدست آمد. تجزیة رگرسیون صفات مشخص کرد در محیط بدون تنش صفات تعداد دانه در خوشه و وزن هزار دانه اهمیت بیشتری دارند. در محیط دارای تنش نیز صفات وزن خوشه، تعداد روز تا گلدهی و تعداد سنبلچة بارور دارای اهمیت بیشتری می‌باشند. بطور کلی در محیط دارای تنش صفات تعداد روز تاگلدهی و تعداد روز تا خوشه دهی بدلیل استفادة گیاه از مکانیسم فرار در برابر تنش اثر زیادی بر عملکرد داشته و اهمیت انتخاب گیاهان زودرس را نشان می‌دهد. همبستگی مثبت و معنی‌دار عملکرد با اجزاء آن بر اهمیت اجزاء عملکرد در این ژنوتیپ‌ها تاکید دارد. با توجه به نتایج نمودار بای پلات رقم شاهد مهدوی و ژنوتیپ‌های مصنوعی شمارة 2 و 4 بهترین و متحمل‌ترین ژنوتیپ‌ها بودند.
)