مطالعه اثرات تراکم بوته و آبیاری تکمیلی بر عملکرد و اجزاء عملکرد سه رقم نخود دیم در خرم‌آباد لرستان

نویسندگان

چکیده

نخود یکی از گیاهان زراعی است که در استان لرستان بصورت دیم کشت می‌شود. با توجه به اینکه عملکرد آن می‌تواند متأثر از تأمین رطوبت و تراکم بوته ‌باشد و تا به حال تحقیق چندانی در ارتباط با تاثیر توأم این دو عامل بر نخود در لرستان انجام نشده است آزمایشی در سال زراعی 80 – 1379 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان، در دو محیط جداگانه (دیم و دیم با آبیاری تکمیلی) و در هر محیط بصورت فاکتوریل 3×4 در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. فاکتور اول تراکم بوته با چهار سطح 20، 28، 36 و 44 بوته در متر مربع و فاکتور دوم ژنوتیپ در سه سطح شامل توده محلی گریت، رقم کرج 31 – 60 – 12 و رقم هاشم بود. شرایط برای دو محیط به استثناء آبیاری تکمیلی که در مرحله پرشدن نیام‌ها در یکی از دو محیط صورت گرفت کاملا‌ً یکسان بود. وزن صد دانه و عملکرد دانه در محیط دیم با آبیاری تکمیلی بیشتر از محیط دیم بود، در حالیکه تفاوت تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در نیام، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت در دو محیط معنی‌دار نبود. بیشترین و کمترین مقادیر متوسط برای صفات مذکور به ترتیب مربوط به تراکم 20 و 44 بوته در متر مربع بودند. توده محلی گریت دارای بیشترین تعداد نیام در بوته و عملکردهای دانه و بیولوژیک بود. ژنوتیپ کرج 31 -60 -12 دارای بالاترین تعداد دانه در نیام، وزن صددانه و شاخص برداشت بود. می‌توان چنین نتیجه‌گیری کرد که در شرایط محیطی نظیر آنچه در سال زراعی یاد شده در خرم‌آباد تجربه شد و با ژنوتیپ‌های مورد استفاده در این مطالعه، رعایت تراکم کاشت پائین (حدوداً 20 بوته در مترمربع) همراه با انجام آبیاری تکمیلی در توده محلی گریت می‌تواند منجر به حصول عملکرد دانه نسبتاً بیشتری برای نخود دیم شود.

کلیدواژه‌ها