بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر پذیرش مبارزه تلفیقی علیه کرم ساقه‌خوار برنج توسط کشاورزان استان اصفهان

برنج غله‌ای با دومین جایگاه مصرف غذایی کشور آفاتی از جمله کرم ساقه‌خوار (chilo suppressalis) دارد مهمترین دشمنان طبیعی این آفت چندین‌گونه از زنبورهای پارازیتویید تریکوگراما(trichogramma sp.) می‌باشد سازمان حفظ نباتات اصفهان برای کنترل آفت مزبور در شهرستان لنجان و مبارکه با همکاری بخش ترویج اقدام به مبارزه تلفیقی نموده و به پیشرفتهای چشمگیری نائل گردیده است. با وجودی که این فن آوری توسط بسیاری از کشاورزان پذیرفته شده ولی هنوز عده ای از افراد از پذیرش آن خودداری می‌کنند. پذیرش نوآوریها بستگی به نگرش کشاورزان به ویژگیهای ایده جدید و نیز متغیرهایی نظیر هنجارهای فرهنگی و اجتماعی و امکانات و احساس نیاز افراد برای ایجاد تغییر دارد. این نوشتار عوامل اجتماعی موثر بر پذیرش مبارزه تلفیقی علیه کرم ساقه خوار برنج توسط کشاورزان منطقه را مورد بررسی قرار داده است. این تحقیق با استفاده از روش پیمایشی انجام شده و جامعه آماری تحقیق کلیه برنجکاران استان اصفهان که در روستاهای آنها طرح مبارزه بیولوژیک علیه کرم ساقه‌خوار در سال 1379 انجام شده است، می‌باشند. با توجه به در دست نبودن فهرست کامل افراد تحت پوشش طرح، گستردگی روستاهائی که طرح مبارزه بیولوژیک در آنها اجرا شده بود روش نمونه‌گیری خوشه ای مورد استفاده قرار گرفت. روائی پرسشنامه تحقیق با استفاده از نظرات متخصصین و کارشناسان سازمان کشاورزی استان اصفهان و چند نفر از اعضای هیات علمی رشته ترویج و آموزش کشاورزی تعیین گردید. بمنظور تعیین اعتبار پرسشنامه پیش‌آزمون در یکی از روستاهای خارج از نمونه آماری بعمل آمد. ضریب آلفای محاسبه شده 83/0 بدست آمد. در مجموع 315 پرسشنامه تکمیل گردید که در نهایت 296پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.در بین ویژگیهای شخصی میزان سواد و دارا بودن شغل دوم علاوه برکشاورزی با پذیرش همبستگی مثبت داشتند. در بین ویژگیهای اجتماعی میزان ارتباط با شهر و میزان رهبریت افکار در زمینه مبارزه بیولوژیک همبستگی مثبتی با پذیرش داشتند. تفاوت معناداری در میزان پذیرش کشاورزانی که بدلایل آگاهی از دسترسی به سموم و بذور اصلاح شده به مرکز خدمات مراجعه کرده اند با سایر پاسخ دهندگان مشاهده شد. میزان ارتباط با شهر، میزان رهبریت افکار در زمینه مبارزه بیولوژیک و دانش بیولوژیک بهترین تبیین کننده های تغییرات پذیرش می باشند.