بررسی کشت درون شیشه ای دو رقم انگور ایرانی و تعیین شرایط مناسب جهت کشت مریستم آنها

دستیابی به روشهای کشت درون شیشه‌ای جهت تکثیر گیاه مو، اولین قدم در بکارگیری تکنولوژی‌های زیستی برای اصلاح و عاری سازی این گیاه از عوامل بیماریزا می‌باشد. در این راستا تحقیقی در طی سالهای 82-1381 بر روی دو رقم انگور معروف ایرانی بی‌دانه سفید (بی‌دانه) و شاهرودی (دانه‌دار)، در آزمایشگاههای گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران انجام شد. به منظور استقرار درون شیشه‌ای ریزنمونه‌ها، آزمایشی شامل بررسی اثر زمان نمونه‌گیری طی فصل تابستان، نوع محیط کشت (MS 1/2MS, و WPM) و نوع ریزنمونه بر روی صفاتی مانند تعداد و طول شاخساره، وضعیت برگ و اندازه کالوس انجام شد. نتایج نشان داد که مناسبترین زمان نمونه‌گیری شهریور ماه، بهترین محیط کشت MS و مطلوبترین ریزنمونه‌ها قسمتهای میانی و پایینی شاخساره در هر دو رقم می باشند. در مرحله پرآوری، ابتدا اثر غلظتهای مختلف هورمونهای BA و IBA در محیط کشت MS، بر صفاتی چون تعداد، طول شاخساره و کیفیت آن بررسی شد. تیمار هورمونی BA با غلظت یک میلی گرم در لیتر در ارقام بیدانه سفید و شاهرودی بهترین نتایج را در مرحله پرآوری نشان داد. در مرحله ریشه زایی، ریز قلمه‌ها در محیط کشت MS با نصف غلظت عناصر غذایی پرمصرف همراه با غلظت های مختلف هورمون IBA و شاهد بدون هورمون قرار گرفتند. تیمار 05/0 میلی گرم در لیتر IBA و شاهد بهترین نتایج را بر درصد ریشه زایی، تعداد و طول ریشه در ریز قلمه‌ها در هر دو رقم ایجاد نمودند. مرحله سازگاری با انتقال گیاهچه‌ها به گلخانه، استفاده از بستر کشت پیت و پرلیت با نسبت 1:1 و تغذیه گیاهچه‌ها با عناصر غذایی رقیق شده محیط کشت MS انجام شد. پس از یکماه، درصد موفقیت گیاهچه‌های سازگار با شرایط محیطی در رقم بیدانه سفید 85% و رقم شاهرودی80% بود. پس از تعیین بهترین شرایط کشت درون شیشه‌ای دو رقم انگور، کشت مریستم انتهایی در محیط کشت MS همراه با غلظتهای مختلفی از BA و IBA انجام شد. مریستمها در تیمارهای هورمونی 5/0 میلی گرم در لیتر BA در رقم بیدانه سفید و 1 میلی گرم در لیتر BAدر رقم شاهرودی بخوبی رشد یافتند.