تولید لاین های متحمل به سطوح بالای شوری در جو با استفاده از تنوع سوماکلونی

این تحقیق به منظور ایجاد لاین های پرمحصول و متحمل به شوری از رقم با عملکرد بالا ولی حساس به شوری (والفجر) همچنین ایجاد لاین های با تحمل گسترده و بالا به شوری از ارقام با تحمل نسبی به شوری (افضل ‘ آشار و آریگاشار) با استفاده از تنوع سوماکلونی انجام گردید. در این بررسی غلظتهای مختلفی از نمک کلرورسدیم (3‘ 4‘ 5‘ 6‘ 8 و 10 گرم در لیتر) و ترکیبی از املاح کلرورسدیم و کلرید کلسیم ( به ترتیب 5/6 و 5/3 گرم در لیتر) در محیطهای کشت حاوی کالوس ارقام مختلف جو مورد استفاده قرار گرفت. جنین های نارس و رسیده چهار رقم جو ذکر شده با سنین مختلف (16‘ 18‘ 20 روزه و رسیده کامل) روی محیط کشت کالوس زایی (محیط تغییر یافته MS حاوی مقادیر مختلف2‘ 5/1 و 1 میلی گرم در لیتر از هرمون 2,4 – D) کشت شدند. به منظور تکثیر کالوس ها و القای بیشتر تنوع سوماکلونی‘ تعداد حداقل 3 واکشت روی محیط تغییر یافته MS حاوی مقادیر مختلف 2,4-D و BA و کاینتین انجام گردید. از کالوس جنین زا پس از تکثیر (حداقل 3 بار واکشت) جهت انتقال به محیطهای شوری استفاده گردید. کالوسهای متحمل در سطوح بالای شوری (8 و 10 گرم در لیتر NaCl) به محیطهای مختلف باززایی (شامل 1 میلی گرم در لیتر MS+2,4-D ‘ 2 میلی گرم در لیتر BAP+1 میلی گرم در لیتر MS+2,4-D و 2 میلی گرم در لیتر BAP+1میلی گرم در لیتر NAA+MS) منتقل گردیدند. در طی اجرای تحقیق فاکتورهای مختلفی از قبیل درصد کالوس زایی و باززایی با استفاده از روش تجزیه واریانس در قالب طرحهای کاملا تصادفی و آزمایش های فاکتوریل مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد : 1- اثر ژنوتیپ در تشکیل کالوس معنی دار است. 2- جنین نارس 18 روزه بیشترین کالوس زایی و جنین رسیده کمترین کالوس زایی را داشت. 3- اثر متقابل ژنوتیپ و سن جنین معنی دار بود. 4- محیط : 5/1 میلی گرم در لیتر MS+2,4D بیشترین کالوس زایی از جنین را نشان داد. 5- محیط : 2 میلی گرم در لیتر BAP+ 1 میلی گرم در لیتر MS+2,4D بیشترین ریشه زایی و محیط : 2 میلی گرم در لیتر BAP+1میلی گرم در لیتر MS+NAA بیشترین شاخه زایی را دارا بود. 6- تعداد 27 گیاه کامل متحمل به سطح بالای شوری با 8 گرم در لیتر NaCI (سانتی متر/میلی موس 6/16 =EC2 ) از چهار رقم جو مورد بررسی باززایی گردیدند. با توجه به نتایج بدست آمده‘ در برنامه تحقیقات آتی وضعیت تحمل به شوری لاینهای سوماکلونی ایجاد شده در سطح مزرعه مورد ارزیابی قرار خواهند گرفت.