بررسی تنوع عملکرد بذر و تعیین فاصله ژنتیکی در 29 رقم و اکوتیپ علف باغ Dactylis glomerataبا استفاده ازروش های آماری چند متغیره

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی عملکرد بذر و اجزای آن در گونه علف باغ (Dactylis glomerata) ‘ 29 رقم و اکوتیپ داخلی و خارجی موجود در بانک ژن منابع طبیعی، در یک طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار تحت شرایط کشت فاصل ه دار، در مرکز تحقیقات البرز کرج مورد ارزیابی قرار گرفتند . صفات، تاریخ خوشه دهی ارتفاع بوته، تعداد ساقه در بوته، طول خوشه، عملکرد بذر، وزن بذر در ساقه، تعداد بذر در ساقه، وزن هزار دانه شاخص برداشت و عملکرد علوفه خشک در طول دو سال مورد مطالعه قرار گرفتند . داده های مربوط به هر صفت در هر سال مورد تجزیه واریانس قرار گرفتند . ضمنا داده های دو سال با استفاده از طرح کرتهای خرد شده در زمان تجزیه شدند . برای تعیین فاصله ژنتیکی و گروه بندی ژنوتیپ ها از تجزیه به مؤلفه های اصلی و تجزیه کلاستر استفاده شد . نتایج محاسبات آماری نشان داد ، تفاوت بین ارقام و اکوتی پ ها برای 10 صفت مورد مطالعه معنی دار بود. اثر متقابل رقم× سال نیز برای کلیه صفات معنی دار بود . نتایج نشان داد ارقام و اکوتیپ های اروپا 1053 ‘ اروپا 10112 ‘ اروپا 197 وساری 1773 از نظر تولید همزمان محصول بذر وعلوفه بیشتر‘نسبت به سایر ارقام برتری نسبت به سایر ارقام برتری داشتند. با استفاده از تجزیه به م ؤلفه های اصلی مهمترین متغیرهای موثر در تولید بذر شناسایی شدند 3 مولفه اول ‘ 72 درصد ازکل واریانس متغیرها را توجیه کردند . صفات عملکرد بذر ، شاخص برداشت و تعداد بذر در ساقه مهمترین نقش را در تبیین مؤلفه اول داشتند . در حالیکه در مؤلفه دوم عملکرد علوفه و ارتفاع بوته ازصفات مهم بودند . نتایج حاصل از تجزیه کلاستر ‘ 29 ژنوتیپ ارزیابی شده را در 5 گروه متفاوت قرار داد. ژنوتیپ های موجود در کلاستر شماره 3 از نظر عملکرد بذر و علوفه وکلاستر 5 از نظر عملکرد بذر با بقیه گروه ها تفاوت معنی داری داشتند . عمده ژنوتیپ های این دو کلاستر دارای منشاء خارجی بودند . ژنوتیپ های ایرانی با مشخصات زودرس بودن، بازده علوفه کم و تولید بذر بیشتر در کلاستر 1 قرار گرفتند . در نمایش گرو ه بندی مربوط به تجزیه کلاستر بر روی محور مختصات مؤلفه 1و2 حاصل از تجز یه به مؤلف ه های اصلی، تطابق خوبی بین نتایج حاصل از تجزیه کلاستر و تجزیه به مؤلف ههای اصلی وجود داشت.