پارامترهای ژنتیکی صفت تولید شیردر جمعیت گاوهای هلشتاین ایران، با استفاده از رکوردهای جمع آوری شده توسط مرکزاصلاح نژاد دام کشور در طی سالهای 1362 تا1383 برآورد شد. پارامترها بر اساس مدل حیوانی تک صفتی و سه صفتی برآورد گردید. اطلاعات دوره های شیردهی اول، دوم و سوم بر اساس منطقه آب و هوایی، اندازه گله و متوسط تولید تقسیم بندی شدند. در تجزیه تک صفتی پارامترهای ژنتیکی صفت تولید شیر در هر یک از شیردهی ها بطور مجزا برآورد گردید. در مورد اجزاء واریانس و وراثت پذیری در سه منطقه آب و هوایی، مشخص شد که سه جزء واریانس (افزایشی، باقیمانده و فنوتیپی) و وراثت پذیری در سه شیردهی، در منطقه خشک بیابانی بیشترین و در منطقه مرطوب کمترین بود. در مورد اجزاء واریانس و وراثت پذیری سه اندازه گله در سه شیردهی، مشخص شد که با افزایش اندازه گله ها در سه دوره شیردهی، اجزای واریانس و همینطور وراثت پذیری افزایش می یابد. در مورد اجزاء واریانس و وراثت پذیری در سه سطح تولیدی، مشخص شد که در شیردهی اول، واریانس افزایشی در سطح تولید متوسط بیشترین و واریانس باقیمانده در سطح تولید بالا بیشترین مقدار بود ولی در شیردهی های دوم وسوم، هر سه واریانس افزایشی، باقیمانده و فنوتیپی در سطح تولید بالا بیشترین مقدار بود. وراثت پذیری در شیردهی اول، برای سطوح تولیدی بالا کمترین و برای سطوح تولیدی متوسط بیشترین بود ولی در شیردهی های دوم و سوم وراثت پذیری در سطوح تولیدی بالا بیشترین بود. در تجزیه و تحلیل سه صفتی به طور انتخابی از میان زیرگروهها، زیرگروههای متعلق به منطقه آب و هوایی خشک بیابانی، سطح تولیدی بالا و اندازه گله بزرگ در سه دوره شیردهی مورد تجزیه قرار گرفت. نتایج مقایسه تجزیه تک صفتی و سه صفتی نشان می دهد که در تجزیه سه صفتی مقادیر مؤلفه های واریانس و وراثت پذیری، تفاوت معنی داری با تجزیه تک صفتی نداشت. همچنین نتایج نشان می دهد که همبستگی های ژنتیکی و فنوتیپی بین دوره های شیردهی متوالی (اول- دوم و دوم- سوم) بیشتر از دوره های شیردهی غیر متوالی (اول- سوم) می باشد.
)